Fıkıh kitaplarında genellikle dolaylı olarak temas edilen israfın, sözlük anlamından farklı olarak açık ve sabit bir tanımı yapılmamış, sınırları belirlenmemiştir. Bunun en önemli sebebi israf kavramının ekonomik, sosyal ve kültürel şartlara göre değişken olmasıdır.

İsrafı belirleyen kıstas dini, milli, içtimai, ailevi, mesleki temel rollerin hakkıyla ifası için ruhen, aklen ve bedenen ihtiyaç duyulan şeylerin tatminine yönelik kaynak istihdamı ve harcamalarda din, akıl ve örfün belirlediği sınırın aşılması olarak düşünülebilir.

İsraf kavramının asıl anlamı doğru ölçüyü aşmak veya ihlal etmektir. İslam’da hedef insanın kemalidir; buna ise tüketmekle değil daha erdemli olmakla ulaşılmaktadır. Erdemle tasarruf arasında olumlu bir ilişki bulunduğu muhakkaktır.

Bu çerçevede insanların hayatlarını sürdürmeleri için gerekli olan harcamaların yapılması zorunlu olup israf sayılmaz. Bu şekilde zorunlu olmamakla birlikte, rahatlık ve kolaylık sağlayan maddeler için harcama yapılması da sakıncalı görülmemiştir.

Bunun ötesinde lüks ve ihtişam için yapılan harcamalar; ihtiyaç giderme, rahatlık ve kolaylık sağlama maksadından çok gurur, kibir, faydasız rekabet, övünme gibi bencil duyguların körüklediği tüketim ve harcamalar kesin olarak israf kabul edilir.

İçki, kumar, fuhuş, rüşvet gibi ferdi-toplumsal zararlar doğuran tüketim harcamalarda haram olan israfa dahildir.

Dinin haram kılmadığı ve helal saydığı şeyler, helalden kazanıldığı ve meşru çerçevede harcandığı/tüketildiği müddetçe israf değildir. Bu tüketim ve harcamaların lüzumundan/ihtiyaçtan fazla olması ise tenzihen mekruh olarak kabul edilmiştir.

Ancak bu tür tüketim ve harcamaların da israfın haram olan boyutu olduğunu söyleyen alimlerde bulunmaktadır. Demek ki, dinen haram kılınan maddelerle lüks sayılanların tüketimi israf olduğu gibi; helal kabul edilen maddelerin günün icaplarına göre ihtiyaçtan fazla tüketimi de haram veya mekruh sayılmıştır.

Kaynak: Sorularla İslamiyet

Ayrıca aklına takılan sorular veya merak ettiklerin için Sözler Köşkü YouTube kanalımıza göz atabilirsin.

Bazı Merak Edilen Sorular:

CAMİLERİN FAZLA IŞIKLI OLMASI İSRAF MI? İSLAM ÜLKELERİNİN HALİ MALUMKEN CAMİLERİ BÖYLE ŞATAFATLI YAPMAMIZ DOĞRU MU?

ABDEST ALIRKEN SUYU BOŞUNA AÇIK TUTMAK İSRAF OLUR MU ?

ŞARJ ALETLERİNİ PRİZDE BIRAKMAK İSRAFA GİRER Mİ?

AŞIRI BİLGİSAYAR OYUNLARI OYNUYORUM ZAMAN İSRAFI MI VE CAİZ Mİ?

KALİTELİ EŞYA ALMAK İSRAFA GİRER Mİ?