Kazanın sözlük anlamı, muhkemleştirmek, sağlam yapmak, belli yönde uygulamaya koymaktır (bk. Lisanu’l-Arab, KDY maddesi). Kaza-i Nafiz, bu anlamın bir detaylandırılmasıdır. Yani nafiz kelimesi, bir şeyi belli bir yönde nafiz kılmak (uygulamaya koymak, geçerli kılmak) anlamına gelir. Ki, bu zaten kaza kelimesinin anlamı içindedir.
Buna göre kaza-i nafiz, Allah’ın -ilminin bir nevi olan- kader programında yer alan ilgili hükmün, ilahi irade ve kudret tarafından varlık aleminde tahakkuk ettirilmesi manasına gelir.
Bununla beraber şunu da belirtelim ki İslam kaynaklarında bu iki kavram fazla kullanılmamaktadır.
Kaza-i muhdes ise, sonradan var edilen hüküm anlamına gelir. Ancak “Ramuzu’l-Ehadis”teki ifadeden anlaşılıyor ki, bu iki kavram farklı kullanılmıştır.
Bu açıdan bakılırsa, sanki, “Kaza-i Nafiz” kavramı, Allah’ın mutlak kudretiyle dilediği anda gerçekleştirdiği şeyler için kullanılmıştır. Kaza-i Muhdes ise, yaratılmış bir varlık olan insanların iradeleri ve sebeplerin hikmetini göz önünde bulunduran bir hükme işaret edilmiştir. Yani muhdes (sonradan yaratılan) ifadesi, zaman içerisinde uygun görülen ve bazen de insanların iradesi doğrultusunda verilen karardır. Örneğin din imtihanında hayır ve şerlerin yaratılması insanların cüzi iradelerini kullanmalarından sonra olur.
“Nafiz” ve “Muhdes” kelimelerinin sözlük anlamlarına bakarak, bu iki kavramı şöyle de değerlendirmek mümkündür:
Kaza-i Nafiz: Allah’ın mahlukları için takdir ettiği hükmünün tamamlandığını ifade eder. Mesela: evrenin varlığı, güneşin varlığı, Mehmed’in varlığı gibi nesnelerin dış alemde varlığı tahakkuk eden kısmı, kader program içerisinde KAZA halinde uygulanması tamamlanan kısmı Kaza-i Nafizdir.
Kaza-i Muhdes ise hakkında Allah’ın takdir ettiği, ancak daha uygulama sahasına koymadığı ve eşyanın ileride, KAZA halinde Allah’ın var edeceği yönü bir kaza-i muhdestir. Buna daha açık bir misal verecek olursak, güneşin bu gün doğması, bir kaza-i nafizdir. Yarın doğacak olması ise bir kaza-i muhdestir.
Kaynak: Sorularla İslamiyet
Ayrıca aklına takılan sorular veya merak ettiklerin için Sözler Köşkü YouTube kanalımıza göz atabilirsin.
Bazı Merak Edilen Sorular:
KUR’AN-I KERİM’DE BİLDİRİLEN BOŞANMA NEDENLERİ NELERDİR?
ALLAH DOSTLARI VE EVLİYALAR, İNSANLARA NASIL GÖRÜNÜR?
GEÇERLİ BİR SEBEP OLMADAN BOŞANMAK İLE İLGİLİ HÜKÜM NEDİR?
BİR KOCA, KADINA BOŞANMA HAKKINI VERMEMİŞSE KADIN KOCASINDAN NASIL BOŞANABİLECEKTİR?
EŞİMDEN BOŞANMAK İSTİYORUM, NASIL DAVRANMALIYIM?
Yorumlar (0)